Kies de juiste opleiding voor het Klein Vaarbewijs

Om dit seizoen goed voorbereid het water op te gaan overweegt u het klein vaarbewijs te halen. Hoe nu verder?

Welk klein vaarbewijs?
Om te beginnen moet u een keuze maken tussen Klein Vaarbewijs I of II. Klein Vaarbewijs I is het Klein Vaarbewijs voor de vaart op de meeste rivieren, meren en kanalen, uitgezonderd de grotere open wateren, zoals het IJsselmeer. Klein Vaarbewijs II geldt voor het varen op alle Nederlandse binnenwateren. Welk klein vaarbewijs voor u de beste is hangt dus af van uw vaargebied. Voor het Klein Vaarbewijs II moet u meer weten, zoals de afwijkende vaarregels op de Westerschelde en op zee. En er wordt van u verwacht dat u kunt navigeren op de kaart, koersen kunt uitzetten, uw positie kunt bepalen en daarbij ook rekening houdt met stroom en getijden.
Om de stap naar het Klein Vaarbewijs II niet te groot te maken is het mogelijk om eerst examen te doen voor het Klein Vaarbewijs I en daarna een aanvullend examen te doen. Vandaar dat ook wordt gesproken over Klein Vaarbewijs I en Klein Vaarbewijs Aanvullend.

Zelfstudie of cursus?
De volgende keuze die u moet maken is of u kiest voor zelfstudie of dat u liever een cursus volgt. Bij zelfstudie gebruikt u boek(en), examenoefeningen op papier of op de pc om u helemaal zelf voor te bereiden op het examen Klein Vaarbewijs. U heeft dus geen hulp van een vaarschool of een docent aan wie u vragen kunt stellen of die u aanspoort om vooral die oefenexamens te maken. Wel bent u helemaal de baas over uw eigen voorbereiding en bespaart u de kosten voor een cursus of training.
Als alternatief voor boeken en examentraining, kunt u ook een online cursus of cursus op cd-rom kiezen. Er bestaan verschillende aanbieders. Voor Klein Vaarbewijs I (of aanvullend) moet u nog wel de benodigde leskaart, kaartpasser en koersplotter aanschaffen.

Als u kiest voor een cursus zijn er ook weer verschillende mogelijkheden en een groot aantal aanbieders van opleidingen voor het Klein Vaarbewijs. Er bestaan ééndagscursussen, weekend cursussen, meerdaagse en avondopleidingen. Welke keuze voor u de juiste is, zal afhangen van uw persoonlijke wensen en de tijd die u voor een cursus beschikbaar kunt maken en hoeveel tijd u nog heeft voor u examen wilt doen.

Vaarbewijs opleidingen
Als u kiest voor een cursus, dan is de volgende stap het vinden van een goede aanbieder. Hoeveel opleiders en vaarscholen er zijn die opleidingen voor het klein vaarbewijs verzorgen is niet precies bekend. Het zijn er in ieder geval heel veel. Sommige zijn eenmansbedrijven, verenigingen die samen met een zelfstandige opleider een cursus voor de leden organiseren, rijscholen die ook theoretische vaaropleidingen aanbieden, zeilscholen, regionale vaarscholen, samenwerkingsverbanden en een aantal landelijk werkende grotere opleiders.
Om in dit bos nog de bomen te kunnen vinden geven wij hier een paar tips voor het vinden van een goede vaarbewijs opleiding.

Met Google kunt u ook lokale en regionale zoekresultaten vinden. Zoek bijvoorbeeld op "Klein Vaarbewijs Rotterdam". Zowel bij de generieke als de betaalde zoekresultaten vindt u aanbieders van opleidingen in en om Rotterdam.

• Kies een opleiding bij u in de buurt, zodat u niet te veel reistijd kwijt bent. Deze tijd kunt u beter besteden aan het maken van oefeningen.

Kijk of een opleider of vaarschool is aangesloten bij een vereniging of branche-organisatie. Er bestaan geen gecertificeerde of erkende opleiders voor het vaarbewijs. Ook de ANWB kent geen erkenningsregeling meer voor vaarscholen. De Commissie Watersportopleidingen (CWO) biedt geen speciale opleidingen voor het klein vaarbewijs, wel geven veel CWO erkende vaarscholen ook cursussen voor het Klein Vaarbewijs. De CWO erkenning zegt niets over de kwaliteit van de vaarbewijsopleiding aan deze instellingen, maar de CWO erkenning zelf zegt natuurlijk wel iets over de kwaliteit van de school als geheel. Verder zijn er verschillende opleiders aangesloten bij de HISWA branche-organisatie. Ook dat zegt niets over de inhoudelijke kwaliteit van de opleiding, maar wel iets over de instelling als geheel. Bij de HISWA aangesloten bedrijven hanteren vergelijkbare leveringsvoorwaarden en zijn verplicht aangesloten bij een geschillenregeling.
In Nederland zijn er twee verenigingen van opleiders voor het klein vaarbewijs. VIOK staat voor vereniging opleiders klein vaarbewijs. Zowel induviduele instructeurs als opleidingsinstellingen kunnen zich bij de Viok aansluiten. De Viok kent een klachtenregeling voor de bij haar aangesloten leden. Viok houdt ook enquetes onder de cursisten van de leden om de ervaringen in de gaten te houden. Univaer is de vereniging van maritieme opleidingsinstellingen. Vertegenwoordigers van Univaer hebben zitting in de domeinadviescommissie van Vamex.

• Het beste kiest u voor een opleider die bij minimaal een van de genoemde instanties is aangesloten; CWO, HISWA, Viok of Univaer.

Kijk kritisch naar het totale aanbod van de opleider. Hoeveel cursussen biedt deze jaarlijks aan? Biedt de opleider ook andere opleidingen aan? Vraag naar slagingspercentages en vraag met welk lesmateriaal gewerkt wordt. Mag u eventueel in eigen beheer gemaakt lesmateriaal ook van te voren inzien? Is het opleiden de hoofdactiviteit? Kan men op meerdere docenten terugvallen? Hoeveel lang bestaat de school en welke ervaring hebben de docenten? Wat is uw algemene indruk van het promotiemateriaal en de website? Hoe staat men u te woord? En kijk natuurlijk ook naar de kosten. En eventuele aanvullende kosten; is de prijs inclusief het lesmateriaal?

• Kies in ieder geval een opleider die het hieronder genoemde lesmateriaal als basis gebruikt.

Lesmateriaal
Voor het Klein Vaarbewijs bestaat er een goed aanbod van lesmateriaal. Veel vaaropleiders werken ook met dit lesmateriaal, terwijl anderen weer gebruik maken van eigen materiaal in de vorm van syllabi.

Leerboeken
Er bestaan drie verschillende leerboeken speciaal voor het Klein Vaarbewijs. Het Cursusboek Klein Vaarbewijs I en II van de ANWB is het meest gebruikt en elk jaar verschijnt een nieuwe uitgave. De huidige voor 2008-2009 is al de 15e druk. Dit boek is ook te koop in combinatie met de cd-rom ANWB Examentraining Klein Vaarbewijs. Om een indruk te krijgen van dit boek kunt u hier een proef inzien ...
Naast het cursusboek van de ANWB kunt u ook kiezen voor de Leidraad voor het Klein Vaarbewijs van Uitgeverij Het Goede Boek of voor de Studiewijzer Klein Vaarbewijs I & II van Uitgeverij NRIT. De Leidraad voor het Klein Vaarbewijs is al jaren in de handel en is populair onder opleiders. De huidige druk is de 7e druk. De Studiewijzer Klein Vaarbewijs wordt gebruikt in de VBO Vaarbewijsopleidingen en is sinds 2008 ook los in de winkel te koop. De huidige druk is de 3e druk.
Al deze boeken bieden naar mijn mening voldoende om u de voorgeschreven leerstof eigen te maken. Het ANWB Cursusboek en de Leidraad zijn in opzet vergelijkbaar en bieden veel meer dan u strikt genomen voor het examen moet weten. Deze boeken zijn daardoor bijzonder geschikt voor zelfstudie en als naslagwerk. De opzet van de Studiewijzer is om u heel gericht op te leiden voor het examen. Het behandelt voornamelijk de voorgeschreven leerstof en is daardoor juist lekker compact.
De indeling van het ANWB cursusboek en de Studiewijzer zijn vergelijkbaar en kennen een logischer indeling door eerst bij de basis van uw schip te beginnen. De Leidraad volgt meer de indeling van de exameneisen en begint dus meteen bij de vaarregels, waardoor de inhoud de minder ervaren watersporter kan afschrikken.

• Kies in ieder geval een boek waarvoor ook aanvullend oefenmateriaal beschikbaar is.

Er zijn nog andere boeken in de handel die ook de inhoud voor het examen Klein Vaarbewijs omvatten. De genoemde boeken zijn echter de belangrijkste en speciaal gericht op het Klein Vaarbewijs.

Examentraining
Oefenen met vragen en examens helpt om het geleerde beter te onthouden. Het is een feit dat u door veel te oefenen met een hogere score slaagt. Alle leerboeken bevatten een oefenexamen en oefenvragen. Veel examenkandidaten hebben behoefte om met meer examens en vragen te oefenen. Daarvoor bestaan verschillende mogelijkheden. Sommige opleiders geven gekopieerde oude examens mee aan hun cursisten. Omdat er geen landelijke examens meer worden afgenomen en de huidige digitale examens niet openbaar zijn droogt het aanbod aan oude examens langzaam op. Als de nieuwe Binnenvaartwet halverwege 2009 van kracht wordt en op termijn het 10e wijzigingsbesluit BPR en nieuwe exameneisen aangenomen worden zullen de oude examens niet meer bruikbaar zijn.

Het beste hulpmiddel voor een geslaagd examen is daarom een examentraining op de pc of via het internet. Een dergelijke training bevat een groot aantal vragen, oefeningen en oefenexamens. Door het vraag en antwoordspel van de software krijgt u ook goede terugkoppeling op uw studieresultaten. Bij uw keuze voor een examentraining kiest u er het beste een die aansluit op het leerboek dat u gebruikt.

Voor het ANWB cursusboek Klein Vaarbewijs geeft de ANWB een eigen cd-rom Examentraining Klein Vaarbewijs uit. Deze is ook te koop in combinatie met het boek. Voor de Studiewijzer is ook een cd-rom beschikbaar; VBO Examentrainer Klein Vaarbewijs. Beide cd's worden gemaakt door Promanent, die al sinds 1996 examentraining voor het klein vaarbewijs maakt.
Voor de Leidraad is bij de uitgever ook een cd met vragen te bestellen.

Naast de cd's met examentraining software zijn er ook online trainingen beschikbaar. Deze worden aangeboden door Promanent, die ook de cd's maakt. Er bestaan online trainingen voor het ANWB boek, voor de Leidraad en voor de Studiewijzer. Deze laatste bestaat uit software die u na betaling kunt downloaden, de twee eerste zijn echte online trainingen die via uw internetbrowser werken. Als u geen Windows computer heeft, zijn deze trainingen voor u de aangewezen oplossing.

• Kies in ieder geval een examentraining die aansluit bij het door u gebruikte boek.

Kaartpassen
Voor Klein Vaarbewijs II en het aanvullende examen moet u kunnen werken op de kaart. Om te oefenen heeft u twee leskaarten nodig. Er bestaat een speciale leskaart voor het Klein Vaarbewijs met daarop een fragment van de hydrografische kaarten 1810 IJsselmeer en 1811 Waddenzee West. Deze leskaarten zijn niet los in de handel verkrijgbaar en uitsluitend te koop in combinatie met één van de eerder genoemde cursusboeken.
Voor het kaartpassen moet u daarnaast beschikken over een kaartpasser en een koersplotter. Deze moet u ook meenemen naar het examen. Als alternatief voor de koersplotter kunt u een zogenaamde parallellineaal gebruiken of twee koersdriehoeken. Als alternatief voor een echte kaartpasser kunt u ook een gewone schoolpasser gebruiken.

Examen doen
De examens voor het Klein Vaarbewijs worden afgenomen door de Stichting Vamex. In deze stichting werken de watersportbonden ANWB, KNMC, NWWB en het Watersportverbond samen. Examens worden afgenomen op een viertal examenlocaties en inschrijven kan direct via het internet. U doet examen op een doordeweekse dag of op zaterdag. Op zaterdagen rouleren de examenlocaties. Het examen zelf legt u af op een computer zodat ook wel van een beeldschermexamen wordt gesproken. Voorbereiden met een cd examentraining bereidt u hier goed op voor.
Na het examen krijgt u meteen de uitslag en kunt u direct het klein vaarbewijs aanvragen.

Als u examen doet voor het Klein Vaarbewijs II doet u examen Klein Vaarbewijs I en het aanvullende examen in één keer. Zakt u voor het aanvullende deel, dan kunt u toch Klein Vaarbewijs I aanvragen.

Naar het buitenland
In veel landen gelden eisen voor een verplicht vaarbewijs. Als u in één van deze landen wilt varen met een schip waarvoor een vaarbewijs verplicht is, dan kunt u met uw klein vaarbewijs een internationaal vaarbewijs aanvragen. Dit zogenaamde International Certificate of Competence (ICC) laat aan de plaatselijke autoriteiten zien dat u beschikt over de juiste kennis op het juiste niveau. Meer informatie en de regels in de verschillende landen vindt u op de website van de ANWB.