Als u ooit uw Klein Vaarbewijs heeft gehaald, dan heeft u zich moeten verdiepen in allerlei manoeuvres met uw schip voor het aankomen en afvaren. Veel examenvragen gaan ook over de volgorde van vastmaken van de trossen of juist de volgorde van het losgooien. Mijn vraag is of u in de dagelijkse vaarpraktijk ook op die manier vaart?Veel ervaren opleiders stellen dat de praktijk aan boord van de meeste jachten anders is en dat met name afmeren met een lijn op de middenbolder de meest veilige en gemakkelijkst te leren manoeuvre is. Deze staat echter niet in de exameneisen voor het vaarbewijs.
Wat denkt u? Is het tijd om de exameneisen meer in lijn met de vaarpraktijk te brengen of vaart u juist wel "volgens het boekje".
Ik ben benieuwd naar uw reacties; reageren kan onderaan dit artikel.
En voor diegenen die meer willen weten:
ANWB Manoeuvreren voor motorboot en zeiljacht
of Handboek motormanoeuvres en ankeren
Foto: website debinnenvaart.nl
Inderdaad is het afmeren op de middenbolder veruit het eenvoudigst...
BeantwoordenVerwijderenHier moet de (vaar) praktijk dus de examens maar eens gaan beïnvloeden !
Overigens varen wijzelf al 30 jaar in de middellandse zee, en daar meert men af met boeg of spiegel naar de wal, hangend aan een z.g. mooring, een ketting van reuzen afmetingen die door de haven loopt, of aan een flink beton blok.
Waarom wordt daar niet eens aandacht aan besteed. Er varen zo ontzettend veel "Vaarbewijs houders" in het middellandse zee gebied, en helaas weten die meestal absoluut niet hoe die manoeuvre te varen.
Veel ergernis en schade kan door het opnemen van deze héél veel gebruikte afmeer methode in de examen stof, voorkomen worden, en we leven nu toch in een verenigd Europa... waarom dan dit soort gebruiken niet vermelden ... en examineren?
@Kees: een goede aanvulling en dan zou het afmeren aan een ankerboei, zoals in veel Engelse havens gebruikelijk is natuurlijk niet vergeten mogen worden.
BeantwoordenVerwijderenVoor het Klein Vaarbewijs wordt de spring genoemd als mogelijkheid om het schip onder controle te houden op één landvast. Zelf vaar ik met m'n Staverse jol regelmatig alleen en gebruik ik niet de spring, maar de middenbolder bij het aanleggen. Voor scherpe jachten is de middenbolder ook aan te bevelen, omdat het aangrijpingspunt daarbij op de grootste breedte van het schip zit, wat zowel voor het vastmaken van de lijn als voor het op de motor onder controle houden van het schip te prefereren is. Het lijkt mij daarom juist voor zeilers een verbetering als bij het Klein Vaarbewijs deze techniek onderdeel uitmaakt van het programma.
BeantwoordenVerwijderen@Dirk: helemaal mee eens, zelf heb ik ook meteen een kikker op de genuarail gemonteerd, deze werkt dan als verplaatsbare middenbolder.
BeantwoordenVerwijderenHet lijkt mij goed om dat te proberen want dat is het breedste van het schip dus het dichtste bij de wal, als deze lijn vast zit trek de boot vanzelf tegen de wal en kunnen de andere lijn worden gezet.
BeantwoordenVerwijderenZoals het in het boekje staat en wordt gevraagd op het examen valt en staat alles met het in 1 keer pakken van de meerpaal of bolder in de sluis anders wordt het weer improviseren.
Ik heb regelmatig gezien hoe er afgemeerd moet worden volgens het boekje,maar met de middenbolder gaat het toch makkelijker. Aanpikken en motor op vooruit en rustig achter cq. voortros uitgooien werkt het beste zowel met een groot schip 33 mtr als met een kleiner schip 10,50 mtr.
BeantwoordenVerwijderenMisschien heeft het ook te maken of je beroeps of pleziervaart bent ivm de regelmaat van het varen.
Ik vaar nu el een tijdje met een 44 ft zwaar zeiljacht met wat te weinig motorvermogen (63 oude pk's op 19 ton) en ik ka je zeggen dat dat altijd erg spannend is. Ik heb sinds ruim een jaar mijn vaarbewijs, vaar te weinig en misschien wel onderbemand (2) dus niet veel ervaring, maar elke keer als het wat meer waait dan een bftje of 3 is het wel eens peentjes zweten. De lessen over het wegvaren en aanmeren komen dan goed van pas (als je de tijd hebt om erover na te denken) In de sluizen van Enkhuizen met een wind dwars op je vaarrichting, of in een kleine ruimte een gastenbox invaren op Marken is dan geen sinnecure.
BeantwoordenVerwijderenDe middenbolder is een goede optie in veel situaties maar met wind in de zij ook zwaar te handelen en met een beetje slack in de trossen gaat de boot wat gierend heen en weer. Het is in onze situatie wel de meest gebruikte methode om ergens langszij te komen.
Ben benieuwd naar anderen hun ervaringen.
U vraagt naar de praktijk van varen en af/ontmeren in vergelijking met de examenstof vaarbewijs. Mijn aanpak is als volgt.
BeantwoordenVerwijderenIk richt mij naar de vaartechnieken uit de cursus. Die zijn goed doordacht en bieden vrijwel altijd een veilige oplossing voor situaties waarin schip en bemanning kunnen geraken. Mijn schip is een zeeschouw, een middenbolder is niet beschikbaar want daar zit het zwaard. Maar los daarvan, het vaardig zijn met trossen en springen is nodig om in moeilijke situaties het hoofd koel te kunnen houden en veilig en zeker te varen. (harde wind, lager wal, stroom; bij aan en afmeren). Dus ik bepleit varen volgens het boekje, en blijven oefenen van alle varianten van aan/ en afmeren.
@Henk: goed advies. Altijd de rust bewaren en blijven oefenen. Ook al vaar je jaren, er blijven situaties die je niet dagelijks tegenkomt.
BeantwoordenVerwijderenIk reageer niet zo vaak op artikelen, maar dit is toch even de moeite waard om te reageren, denk ik. Die middenbolder komt in het examen niet voor, waarschijnlijk omdat er maar weinig schepen mee zijn uitgerust. Mijn eigen schip van 14.99 m vaar ik vaak alleen, of met een niet geoefende bemanning. Dan is het aanleggen met een middenbolder de enige optie, want de kans dat je bemanning die lijn voor en achter in de sluis om de bolder krijgt is vrij klein! De 'stuurlui aan de wal' kijken vaak zeer verbaasd dat ik in m'n eentje die toch behoorlijk forse bakdekkruiser redelijk gemakkelijk aan de kant leg. Zelfs met de bijboot maak ik altijd gebruik van een lijntje aan de middelste kikker! Een voorwaarde is wel dat het schip er ook op is gebouwd, stuurinrichting in het midden en aan beide zijkanten een deur. Veel schepen zijn wat dat betreft zeer onhandig gebouwd. Op mijn schip is de afstand tussen telegraaf en stuurboordmiddenbolder precies twee armlengten, heel handig. Het manoeuvreren met een middenbolder zou inderdaad examenstof moeten zijn, al was het alleen maar om mensen erop te wijzen dat het gebruik grote voordelen heeft. Wat dat betreft komt de discussie over het praktijkexamen natuurlijk ook weer om de hoek kijken. Persoonlijk ben ik daar voorstander van, al was het alleen maar in de vorm van een deelname certificaat. Over de afmeting van zo'n 'examenschip' wordt veel discussie gevoerd. Toch is dat denk ik eigenlijk niet zo'n probleem, ook mensen die alleen maar in een klein, snel bootje willen varen zouden moeten oefenen met een groter schip. Het lijkt mij voor alle watersporters nuttig om te leren dat een groter schip ook een grotere manoeuvreerruimte nodig heeft. Ik heb eens twee keer een sloepje bijna geplet omdat het in een S-bocht wilde inhalen en twee keer niet kon inschatten dat mijn achtersteven acht meter opzij moet om een haakse bocht te nemen. En eenmaal in de sluis kroop hij letterlijk tussen wal en schip! En dan ook nog mopperen!
BeantwoordenVerwijderen@Leo: Ook ik heb met een zeeschip eens een dergelijke situatie meegemaakt. Waarbij wij met het zeeschip van de kade los waren en met behulp van de sleepboot moesten keren. Schip was bijna net zo lang als de rivier breed. Dus dat draaien duurde wel even. Toch besloot een klein motorbootje van nog geen 9 meter om achter ons langs te kruipen en werd vervolgens door osn schroefwater zo wat uit het water gespoeld.
BeantwoordenVerwijderenNadat ik het aanleggen met de middenbolder ontdekte, nam het lang voor dat mijn vrouw het ook wilde accepteren. “Veiligheid gaat voor alles; stevig vastliggen voor en achter, dat doet toch iedereen!”
BeantwoordenVerwijderenMaar ondanks het feit dat ik een smalle (9 meter x 2.40) en lichte motorsloep heb, was het af en toe lastig om de boot voor aan te leggen. Je begrijpt dat dat over en weer wat irritatie opleverde.
Ik was voorzichtig, dus de middenbolder alleen in sluizen met weinig verval. Tot dat in een sluis in België de stroom van het inkomende water mijn boeg greep terwijl ik niet goed oplette. De landvast slipte van de middenbolder en slechts met veel moeite en pas na gebruik van de – op dat moment moeilijk bereikbare - boegschroef kon ik voorkomen dat mijn boot tegen de buurman aan de overzijde opknalde. Wat jammer zou zijn geweest voor beide boten.
Dus een dubbelhartig antwoord op de vraag.
Ja, het is heel handig, die middenbolder. Zeker als ik al het geklungel in de sluis zie. Paniekerige vrouwen die vooroverhangend of, nog erger, met behulp van een pikhaak de bolder proberen te bereiken, terwijl de man aan het stuur niet weet wat ie aan het doen is.
Als je dat al niet weet, kan je onvoldoende inschatten wat het betekent als je de boot alleen aan die middenbolder vastligt.
Zou een praktijkles en proef voor schippers niet beter zijn dan de voorgeschreven a, b en c landvasten in de examens?
Ik lees niet elk vaarbericht, maar haal voldoende er uit om niet op te zeggen. Dit soort prikkelende vragen helpen natuurlijk de leesbaarheid en de 'interactie' wat zo modern is tegenwoordig.
En wellicht moet ik dit verhaal nog eens ombouwen voor de rubriek in de Waterkampioen waar lezers hun geweten ontlasten.
@Louis: gezien het grote aantal reacties op dit artikel zal ik zeker vaker een dergelijke prikkel in de Vaarwijzer Nieuwsbrief opnemen.
BeantwoordenVerwijderenDaarom heb ik een middenbolder geplaatst, maar in de praktijk en door het vele solo varen, heb ik nu als regel altijd eerst achter vast. Dan kan je met de moter de zaak op z’n plaats houden en eventueel in een drukke sluis voor nog een lijntje leggen. De middenbolder gebruik ik wel om een spring te leggen in de haven, bij dubbelliggen.
BeantwoordenVerwijderenIk heb ervaren dat in Nederland steeds meer mensen met gebruik van een middenbolder afmeren. Ik vaar met een zeilschip zonder middenbolder en ben regelmatig geconfronteerd met mensen die in een sluis langszij wilden met gebruik van veel stootkussens, 1 lijn op de middenbolder en een hoop motorgeweld. Vaak moest men dan op het laatste moment nog extra lijnen pakken of moesten wij mensen dirigeren naar de al klaar liggende voor- en achterlijn.
BeantwoordenVerwijderenVerder is het zo dat in de praktijk men vaak geen gebruik maakt van de logische of geleerde volgorde van vastmaken van de trossen of juist de volgorde van het losgooien. Dit komt vaker voor bij zeil dan bij motorjachten. De reden is denk ik dat vaak bij rustig weer in met beperkte stroom gevaren wordt. Het ‘verkeerd’ doen wordt dan niet afgestraft. Is het dan wel nodig (veel wind en of stroom) dan lijkt men vaak vergeten wat de juiste volgorde is.
Ik denk dat het gebruik van de middenbolder wel in de leerstof verwerkt moet worden, maar dat alles gedaan moet worden dat men de middenbolder heilig verklaart en ‘vergeet’ hoe aan en af te meren zonder midden bolder.
Uw vraag is of ik in de dagelijkse vaarpraktijk ook op die manier vaar. Het meest eerlijke antwoord is dat waarschijnlijk doordat ik al 45 jaar vaar de juiste volgorde van los of vastmaken toepas als ik denk dat het nodig is en anders niet. Ik maak wel vrijwel altijd gebruik van het schroefeffect bij draaien in nauwe ruimtes en bij afmeren in een sluis of nauwe plaats tussen ander schepen in.
@Hendrik: goede aanvulling en ik ben het met u eens: de middenbolder in de leerstof, maar dan wel als aanvulling op de bestaande leerstof.
BeantwoordenVerwijderenWat mij betreft is het inderdaad zo, dat de vragen omtrent aan- en afmeren voor het verkrijgen van het vaarbewijs niet geheel de praktijk benaderen.
BeantwoordenVerwijderenAfmeren op de middenbolder is een effectieve manier om als eerste je schip veilig vast te leggen. Na het op deze wijze vastleggen kan een bemanningslid rustig het schip vervolgens voor en achter ook vastmaken. Staat er veel en ongunstige wind, dan blijf ik achter het roer staan om op die manier eventueel met boegschroef of de scheepsschroef nadere manoeuvres met het schip uit te voeren.
Voor wat betreft de vraag van aan en afmeren vind ik dat het vaarbewijs erg hamert op volgorde van trossen en spring.
BeantwoordenVerwijderenHet klopt dat het in de praktijk anders werkt.
Alleen de middenbolder vind ik absoluut niet goed werken. Het zal vast werken met een schroefas. Wij verkopen alleen z-drive's en buitenboordmotoren.
Hierover staat te weinig in het vaarbewijsboekje.
Iedere keer dat ik een boot ga uitleggen en proefvaren met klanten, moet ik erbij vermelden dat ze het toch anders moeten doen dan ze geleerd hebben en wel veel meer afhankelijk van de wind.
Ook het verhaal van linksom en rechtsomdraaiende schroef waar ook zo op gehamerd wordt moeten ze in 1 klap vergeten. Met z-drive werkt dit principe totaal niet omdat de propeller meedraait met je stuur. Hier mag naar mijn mening wel eens wat meer aandacht worden besteed
@Johan: het sturen met een buitenboordmotor, hekaandrijving en dubbelschroefsschepen staat wel in de exameneisen en kan dus op het examen Klein Vaarbewijs gevraagd worden. In de huidige generatie leermiddelen staat daar maar weinig over. Misschien dat u uw aanwijzingen eens op papier kan zetten.
BeantwoordenVerwijderenIk heb al veel aangelegd aan aanlegsteigers en in sluizen maar het is me nog nooit opgevallen dat iemand aanlegde via de middenbolder. Veel schepen hebben die ook niet. Weet dus niet of dit zo algemeen toegepast wordt. Maar ik zal eens proberen aan te meren met een tros aan de scepterpot die in het midden van de boot zit.
BeantwoordenVerwijderenHeb wel veel geploeter gezien van vrouwen die op het voordek, met wegdraaiend voorschip, tevergeefs probeerden met de pikhaak de sluisbolder aan te haken. Zij zullen u dankbaar zijn als daar iets op gevonden kan worden.
Op onze zeilboot Delphia 29 gebruiken wij soms de onderzijde van de verstagingstoel als (middenbolder). Dit kan omdat deze doorloopt tot aan de onderzijde.Deze manier gebruiken wij alleen als wij de boot met een aflandige wind moeten aanmeren en er niet voldoende ruimte voor en achter de boot is. Deze manier werkt voor ons erg goed.
BeantwoordenVerwijderenIk kan mij wel indenken dat er minimaal aandacht aan het gebruik van een middenbolder wordt besteed.
Mijn ervaring is dat we in 98% van de gevallen in een box (in-/uit)varen, 1% bruggen en sluizen, 1% overig. Misschien zou het boxvaren iets meer aandacht mogen hebben, zeker met zijwind.
BeantwoordenVerwijderenZelf hebben we met een sterke(re) motor en zonder boegschroef nooit problemen.
Meer aandacht zou er mogen zijn voor het aanleggen in sluizen en vooral de verkeersregels. Mogelijk heeft u ook al eens gehoord dat een huurder op het Haringvliet is gesignaleerd met de (auto-)kaart en zich afvroeg wat die groene en rode dingen op het water voorstellen.
Het wordt hoog tijd om het afmeren in lijn te bengen met de praktijk!
BeantwoordenVerwijderenHet kan zo simpel zijn,
BeantwoordenVerwijderenBij geen wind of stroom maakt het niet uit hoe je vastmaakt, komt altijd goed.
Bij wind of stroom van achter , maak je eerst van achter vast en komt het touwtje naar achter te staan . Komt de wind of stroom van voren maak je eerst van voren vast. het vervolg wijst zich dan vanzelf in deze gevallen . Wanneeer je eerst op de midden bolder vast maakt kan je niet bij de andere paaltjes komen, mits je zo aan de wal kan stappen en heb je ook een probleem.Lukt het met wind of stroom van voren of van achter in het midden vast te maken heb je meestal wel zoveel loos in het touw dat het schip met de voorsteven of achtersteven over bv het steiger draait met ( verf) schade als mogelijk gevolg.
m vr gr G.Fongers.
@LouisM
BeantwoordenVerwijderenIk meer (bijna) altijd aan aan de middenbolder, maak van de landvast een mini-voorspringertje.
Indien aan stuurboordzijde aanmeren : stuurboordmotor voorzichtig in vooruit(eerst spanning op landvast geven), roer naar bakboord.
De boot blijft prima tegen de kade en tijd zat om de andere landvasten aan te brengen.
Ook perfect alleen uit te voeren.
Afvaren: Weer wat spanning,alle landvasten los, uitgeniomen dat springertje, dan de motor afleggen en de boot verplaatst zich prima zijwaarts los van de kade. Springer los en weg.
Zo geleerd van de instructeur, prima methode.
Wanneer je met je zeilschip in een sluis vastmaakt op de middenbolder en je ligt tevens in de sluis aan lager wal, kun je het best het achterschip iets naar voren op de wal vastmaken/houden. Wanneer het tijd is om weg te varen maak je eerst de middenbolder los en je geeft vervolgens een paar klappen met de schroef achteruit. Het voorschip draait dan van de wal weg en je kunt vervolgens makkelijk wegvaren.
BeantwoordenVerwijderenJe ziet...goed artikel en goed ontvangen maar......
BeantwoordenVerwijderenook hier is de praktijk de beste leermeester.
Als wij een CWO KJ2 of KJ3 cursus beindigd hebben is er vaak nog behoefte aan een of meer dagdelen manoeuvreren.
Vaak bewust met veel wind. In Hoorn hebben we gelukkig drie havens waar dat kan.
Dan zie je het licht aan het eind van de tunnel dagen. Ook bij jouw reacties zie je mensen reageren met de wens om praktijk, als aanvulling bij de theorie.
Ik hoor je al denken: Die Cees preekt voor eigen parochie maar wij willen als Zeilschool ook graag in Nederland ,met onze collega's, een goede toevoeging doen en informatie geven waar we allemaal wat aan hebben.
Wij krijgen gelukkig steeds meer vragen over dit soort onderwerpen zonder dat dat direct tot een boeking leidt. En dat is goed zo...
Frans Brenninkmeijer, vaardocent.
BeantwoordenVerwijderenIk vaar op zeer veel diverse schepen en train vele mensen, ook voor het vaarbewijs.
ik probeer maatwerk te leveren; bij de theorie leer ik de mensen de stof conform de exameneisen, maar vul dat uiteraard verder aan met meer praktijksituaties, dus ook de middenbolder. Bij praktijktraing pas ik mij in eerste instantie aan aan schip en bemanning; type schip, vaart men alleen, etc. Er leiden vele wegen naar Rome en de praktijk vraagt om een flexibele aanpak.
M.a.w. blijf altijd praktijk gericht en de theorie moet zich aanpassen aan het gros van de vele mogelijkheden veroorzaakt door grootte, scheepsvorm, motorvermogen, motortype, maar ook samenstelling bemanning. Wat de laatste betreft, laat de fysiek sterkere man het dekwerk doen en de vrouw met manoeuvreerwerk. Met simpele handbewegingen kan ieder zich schipper noemende man gemakkelijk zijn vrouw coachen. Daar wordt vaak veel te weinig aandacht aanbesteed.
Interessante vraag Jaap.
BeantwoordenVerwijderenDe vaarpraktijk mag voor mijn part de examenboekjes beinvloeden, daar waar dit zorgt voor vereenvoudiging en het niet ten koste van de veiligheid gaat. Ik zie mensen soms gevaarlijke manouvres doen, en dan denk ik: oei, van wie heb jij leren aanmeren?
Groeten van Pim
Leuk om een reactie te krijgen op iets wat ik al weer lang geleden schreef. Volgens Vamex is het examen inmiddels dusdanig praktijk gericht als mogelijk is met een theorie examen. Men gaat er dus vanuit dat kandidaten inzicht leren te ontwikkelen en niet meer "standaard manoeuvres" uit het boekje of hoofd leren. De discussie heeft destijds toch enig effect gehad.
Verwijderen