Nationale Vaarbewijs enquête

De afgelopen weken hebben een groot aantal watersporters deelgenomen aan de Nationale Vaarbewijs Enquête 2016. Wij zijn natuurlijk erg blij met deze brede respons. In tegenstelling tot vorig jaar stond deelname ook open voor anderen dan alleen de lezers van onze Vaarwijzer Nieuwsbrief. Hierdoor hopen wij dat de resultaten een iets beter beeld geven van de gemiddelde watersporter, want uit eerdere enquêtes en steekproeven bleek ons wel dat u niet dé gemiddelde watersporter bent. De lezer van de Vaarwijzer Nieuwsbrief heeft meer ervaring, overwegend een eigen schip, houdt van een langvaarseizoen en is gemiddeld vaker aan boord en op het water te vinden.

De enquête is overwegend door mannen ingevuld. Slechts 8% was een vrouw. De gemiddelde leeftijd ligt boven de 40 jaar en de meeste mensen hebben een middelbare beroepsopleiding of hoger. Bijna 75% heeft een Klein Vaarbewijs, meer dan 50% zelfs een Klein Vaarbewijs II. Bijna 80% heeft het vaarbewijs verkregen na afleggen van een examen. Slechts een kleine groep heeft het destijds in een overgangsperiode mogen ontvangen of komt uit de beroepsvaart. Toch ruim 7% heeft Klein Vaarbewijs II gekregen omdat men het TKN certificaat heeft gehaald.
Naast het Klein Vaarbewijs heeft bijna 100% van de respondenten ook een bedieningscertificaat voor maritieme radiocommunicatie. Dat is dus een fors grotere groep dan de vaarbewijs bezitters. En bijna 11% heeft ook een certificaat Theoretische Kustnavigatie (TKN). Opvallend is toch wel dat ruim 71% geen vaarbewijsplichtig schip bezit. Bijna 20% heeft een snelle motorboot en ruim 13% een schip langer dan 15 meter. Te samen meer dan 100%, wat betekent dat sommige respondenten meerdere vaartuigen bezitten. Bijvoorbeeld een motorboot en een jetski. De meeste respondenten vinden zichzelf een ervaren watersporter.

Zoals u wellicht weet is er sprake van dat de examinering op termijn mogelijk van Vamex overgaat naar het CBR. Wij vroegen u wat u daar van vindt. De meeste respondenten maakt het niet veel uit. Een kleine 12% is er voor en een kleine 22% is er op tegen. De rest maakt het niet uit of woont in het buitenland (ong. 5%) en heeft dus niets met de Vamex of CBR van doen.

Ook vroegen wij u hoe u zich op het examen voor het Klein Vaarbewijs heeft voorbereid. De resultaten zijn min of meer vergelijkbaar met vorig jaar. Bijna 60% deed zelfstudie vaak aangevuld met bijvoorbeeld één meerdere dagen/ avonden begeleiding door een opleider. Bijvoorbeeld zelfstudie voor vaarbewijs 1 en een cursus voor vaarbewijs 2 of omgekeerd. Een enkeling deed een schriftelijke cursus, een speciale examentraining met docent of vormde een studiegroep met enkele andere kandidaten. Opvallend is dat nog geen 14% een online cursus deed, maar toch een flinke stijging ten opzichte van vorig jaar (ruim 9%).

Als lesmateriaal vindt u het cursusboek het belangrijkste direct gevolgd door de lessen van een opleider of het oefenen van oefenvragen en examens. Gemiddeld besteedt een kandidaat 10-30 uur aan de voorbereiding op het examen. Uw oordeel over het gebruikte lesmateriaal is overwegend goed tot heel goed. De overgrote meerderheid (70%) maakte gebruik van het ANWB Cursusboek. Het marktaandeel van dit boek is in 2016 wel iets gedaald. Steeds minder opleiders geven nog een eigen syllabus of cursusmap aan hun leerlingen en verkiezen dus één van de boeken die in de handel zijn.
Oefenen van het geleerde vindt u belangrijk. Begin dit jaar kwam de ANWB met een online examentraining in plaats van de vertrouwde cd-rom. Deze online training slaat onvoldoende aan. Slechts 12% blijkt deze te gebruiken, terwijl de cd vorig jaar nog door bijna 60% werd gebruikt.
Het meest gebruikt blijven echter de oefenvragen die in het cursusboek staan. Logisch want vrijwel iedereen gebruikt een boek en heeft dus toegang tot deze vragen. Bij het ANWB boek krijgt u dit jaar gratis toegang tot een online proefexamen. Toch wordt ook dit niet zo veel gebruikt. Net 45% weet deze gratis aanvulling op het boek te waarderen. En maar 46% weet de weg te vinden naar de gratis proefexamens van de Vamex zelf.

Kandidaten die een cursus bij een opleider volgen zijn daar over het algemeen goed over te spreken. Op vrijwel alle onderdelen scoren deze goed tot zeer goed. Vooral de begeleiding door de docent springt er positief uit. Opvallend is dat de interactie met de mede-cursisten maa matig wordt gewaardeerd. Ook is het opvallend dat u van mening bent dat de cursus wat minder goed aansluit op het examen dan vorig jaar. Ook de informatie die cursisten voor het begin van de cursus ontvangen kan nog beter. Vorig jaar was u hier meer over te spreken.

Hoewel het marktaandeel van de online cursussen (nog) erg klein is is er wel een beeld van wat de cursisten hiervan vinden. Gemiddeld scoort een online cursus goed en daarmee dus iets lager dan een cursus bij een opleider. Vooral de mogelijkheid om oefenvragen en oefenexamens te maken wordt hoger gewaardeerd en is men van mening dat een online cursus daardoor iets beter op het examen aansluit als een 'gewone' cursus bij een opleider. Wel mist men vooral de begeleiding door een docent en ook de contact mogelijkheden schieten te kort. Ook vindt men de feedback die men (van het systeem) krijgt niet voldoende. Daar kunnen de aanbieders van online cursussen zich dus nog in onderscheiden. Ook vind men het vervelend dat de er geen mogelijkheid is om vooraf de inhoud te beoordelen, bijvoorbeeld met een proefles en algemeen vindt men dat de informatie vooraf te kort schiet.

Er bestaan ook verschillende bronnen met online oefenvragen en examens. Sommigen zijn zelfs gratis. Toch wordt daar maar weinig gebruik van gemaakt. Bijna 70% heeft helemaal geen online oefenmateriaal gebruikt. Als u er wel gebruik van heeft gemaakt bent u er redelijk tevreden over. Het online oefenmateriaal scoort daarmee vergelijkbaar met de online cursussen. Gemiddeld gewoon goed. Punten van verbetering zijn vooral de feedback na een oefenexamen en over de studievoortgang en het veelal ontbreken van de mogelijkheid inhoudelijke vragen te stellen. Bijzonder is dat feedback en contact bij enkele online aanbieders zelfs totaal niet aanwezig is.
Bij de betaalde sites mist u de mogelijkheid om het eerst eens te proberen en zo de inhoud en werking te beoordelen. Opvallend is dat de informatie vooraf hier gemiddeld wel als goed beoordeelt wordt.
Van de onderwerpen voor het examen Klein Vaarbewijs 1 vindt u de vaarregels, de betonning en tekens langs de vaarweg en de veiligheid op het water erg belangrijk. Vooral de betonning en tekens langs de vaarweg vindt u van deze drie het meest relevant. Dan de veiligheid en dan pas de vaarregels. Hiermee wijkt uw mening dus af van die van de examencommissie omdat op het huidige examen de vaarregels zwaar meewegen. Manoeuvreren vindt u belangrijk en eenvoudige meteorologie, techniek aan boord en milieu vindt u net iets minder belangrijk. Duidelijk is dat u geen een van de onderwerpen onbelangrijk vindt.

Over de onderwerpen voor het examen Klein Vaarbewijs 2 bent u nog wat stelliger. Ook hier springt de betonning er uit (64% erg belangrijk) gevolgd door de vaarregels (51% erg belangrijk). Ook de diverse navigatie onderwerpen vindt u belangrijk tot erg belangrijk en meteorologie belangrijk. Zo bezien lijkt uw mening daarmee redelijk goed overeen te stemmen met die van de examencommissie.
Gevraagd naar mogelijke onderwerpen die ook in het examen thuis horen vindt u vooral hoe te handelen in noodsituaties (erg) belangrijk. Er is geen interesse in kennis over het kopen of verkopen van een schip en ook bent u niet geïnteresseerd in de vaarregels in andere landen. Opvallend aangezien u met het Klein Vaarbewijs wel in andere landen mag varen. Ook opvallend is dat u vrij veel van de door ons gesuggereerde onderwerpen wel belangrijk vindt. Etiquette, EHBO, hoe te handelen bij technische problemen, elektronische navigatie apparatuur, drukke knooppunten van vaarwegen acht u van belang. Aangezien de meeste van de respondenten ervaren watersporters zijn is dat een duidelijk advies voor de Vamex om eens goed te kijken naar deze onderwerpen die u vanuit uw ervaring dus (erg) belangrijk vindt.

Dat blijkt ook wel een beetje als wij u vragen wat u vindt van de huidige vaarbewijsplicht. Wat u betreft mag deze uitgebreid worden. Naar iedereen op het water (39%) of vanaf 7 meter (33%). En de grootste groep (43%) ziet wel iets in een praktijkexamen voor het klein vaarbewijs. Een verschuiving, want vorig jaar vond 43% alleen een theorie examen nog prima. Slechts 1% is voor afschaffing van het klein vaarbewijs. Het is tot besluit dan ook niet verwonderlijk dat ruim 64% van u van mening is dat het Klein Vaarbewijs bijdraagt aan de veiligheid op het water. En ruim 61% van u denkt dat u weer slaagt als u vandaag opnieuw examen doet voor het klein vaarbewijs.